MIEJSCA
Ośrodek Garncarski MEDYNIA to obiekt, w skład którego wchodzą dwie drewniane chałupy pochodzące z końca XIX w., współczesne ceglane budynki oraz zadaszony piec garncarski.
Drewniane domy zostały przeniesione tu z terenu Medyni w roku 2000, kiedy powstawała Zagroda Garncarska. Jeden z nich, będący kiedyś domem mieszkalnym wyposażony jest w sprzęty i narzędzia gospodarskie, takie jak skrzynie wianne, ławy, żarna czy meble. Znajdujący się w drugim budynku warsztat, jaki kiedyś był w każdym niemal obejściu w okolicy, kryje napędzane nogą koło garncarskie, ławę do kłusowania gliny, narzędzia, walce oraz wiszące pod powałą dyle z suszącymi się glinianymi naczyniami. Oba budynki są świadkami życia i pracy żyjących tu kiedyś ludzi, co podkreślają nagrane i udostępnione za pomocą projektorów dźwięku wspomnienia mieszkańców Medyni.
Pozostałe budynki kompleksu powstały podczas przeprowadzonej w latach 2019-2021 rewitalizacji. Pierwszy z budynków, do którego trafia turysta to punkt informacyjny z kasą biletową i sklepikiem z lokalną ceramiką. W głębi mieści się obszerna pracownia, w której przez cały rok organizowane są warsztaty garncarskie dla grup oraz osób indywidualnych. Przez przeszkloną ścianę roztacza się stąd widok na dziedziniec ośrodka i drewniane chaty.
Trzeci budynek tworzą dwie sale ekspozycyjne i łącząca je otwarta na przestrzał sień, w której pod podłogą z hartowanego szkła znajduje się niezwykła ceramiczna makieta dawnego zagłębia garncarskiego, autorstwa Anny i Krzysztofa Brzuzanów. Makieta pokazuje rozmiar zagłębia, które tworzyły kiedyś cztery miejscowości: Medynia Głogowska, Medynia Łańcucka, Pogwizdów i Zalesie, oraz jego piękne położenie, wśród pól, lasów i strumieni.
Zwracające uwagę większe charakterystyczne obiekty, jak kościół, piece garncarskie czy przydrożne kapliczni stanowią swego rodzaju punkty nawigacyjne pozwalające odnaleźć na tej oryginalnej mapie konkretne miejsca. Numerami oznaczono działające tu w czasach największej świetności tutejszego zagłębia piece do wypału ceramiki, przyporządkowane do nazwisk ich ówczesnych właścicieli.
W znajdującej się obok sali twórców zaprezentowano sylwetki pracujących tu niegdyś i obecnie artystów wzbogacone ich pracami. Uwagę przyciąga oryginalny ceramiczny kominek z lat 80. ubiegłego wieku, wykonany przez garncarza Stefana Głowiaka, a także rzeźby dwóch artystek: pionierki rzeźby ceramicznej w Medyni, Emilii Chmiel, oraz charakterystyczne i rozpoznawalne prace Władysławy Prucnal.
W drugiej sali można prześledzić rozwój garncarstwa na tym terenie od XIX w. do czasów współczesnych, zapoznać się z technologią wytwarzania oraz stosowanymi tu technikami wypału, zdobienia i szkliwienia ceramiki. Na szczególną uwagę zasługuje stojący w głębi pomieszczenia tradycyjny piec garncarski pełniący tu funkcję wyłącznie ekspozycyjną zbudowany na wzór identycznego, znajdującego się nieopodal na posesji rodziny Głowiaków.
Tu znalazł też swoje miejsce niezwykły dokument, film pokazujący cały proces wytwarzania naczyń tuż po II wojnie światowej, od wydobycia gliny aż po ich sprzedaż na jarmarkach w Łańcucie i Leżajsku. Film nakręcony w Medyni Głogowskiej w 1949 r. przez studentów łódzkiej szkoły filmowej oraz Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi pokazuje Medynię, jaką dziś pamiętają tylko najstarsi mieszkańcy. Materiał, dzięki staraniom Christine Rickards-Rostworowskiej (autorce książki Sztuka z ziemi zrodzona. Rzeźby gliniane Władysławy Prucnal) i Bogusława Rostworowskiego, został przekazany Medyni aby przybliżać młodym pokoleniom historię i tradycję tej ziemi.
Na terenie ośrodka wybudowany został piec garncarski, w którym kilka razy w roku odbywają się wypały ceramiki przeprowadzane przez miejscowych garncarzy. Do udziału w takim widowiskowym wydarzeniu zapraszani są chętni mieszkańcy i turyści.
Galeria Rzeźby Ceramicznej Władysławy Prucnal w Medyni Głogowskiej założona została przez samą artystkę w latach 80. XX w. w jej rodzinnym domu. Zgromadzona tu jest unikatowa kolekcja ponad tysiąca figur ceramicznych wykonanych przez rzeźbiarkę na przestrzeni ponad siedemdziesięciu lat. Rzeźby ukazują dawne życie mieszkańców Medyni, przedstawiają wizerunki Chrystusa, Maryi, świętych, sceny biblijne, a także dokumentują ważne wydarzenia historyczne i postaci zasłużone dla polskiej kultury, nauki, historii. Twórczość rzeźbiarki uhonorowana została prestiżowymi nagrodami i odznaczeniami, między innymi Nagrodą im. Oskara Kolberga czy Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Prace Władysławy Prucnal zdobią wystawy muzealne w galeriach m.in.: Europie, Australii, USA i Japonii. Są obecne w muzeach krajowych. Największy zbiór rzeźb artystki, poza galerią w Medyni Głogowskiej, znajduje się w Pieckach na Mazurach, gdzie zgromadzonych jest około 2 tys. jej dzieł. Zbiory te są jednymi z najbardziej unikalnych miejsc na mapie dziedzictwa kulturowego Polski. Rzeźby, w których artystka „zatrzymała” codzienne życie dawnej Medyni przyczyniły się w wielkim stopniu do zbudowania wspólnej tożsamości mieszkańców, największego niegdyś w Polsce zagłębia garncarskiego.
W przydomowym ogródku, obok galerii znajduje się murowana kapliczka przykryta blaszanym dachem zwieńczona ozdobnym kutym krzyżem. Kapliczkę wybudowano w miejscu starej, z figurą Chrystusa Frasobliwego, której fundamenty podmyły ulewne desze, w wyniku czego budowla przewróciła się i przygniotła próbującego ją naprawić ojca kilkunastoletniej wówczas rzeźbiarki. W nowej, wybudowanej w 1953 r. dla upamiętnienia tego tragicznego wydarzenia, znajduje się również rzeźba Chrystusa Frasobliwego oraz Matki Bożej Jagodnej – patronki kościoła parafialnego. Obie figury są autorstwa Władysławy Prucnal, podobnie jak pokrywające ściany kapliczki gliniane plakietki z wizerunkami Matki Bożej Nieustającej Pomocy, św. Antoniego oraz św. Judy Tadeusza.
Garncarski Szlak – ścieżka rowerowa została wytyczona po istniejących drogach wojewódzkich, powiatowych, gminnych i leśnych Szlak prowadzi do miejsc i obiektów związanych z tradycjami dawnego, jednego z największych w Polsce ośrodka garncarskiego. Ośrodek garncarski obejmował miejscowości Medynia Głogowska, Zalesie, Medynia Łańcucka i Pogwizdów. Na ponad 30-kilometrowej trasie szlaku znajdują się min. Ośrodek Garncarski MEDYNIA, Galeria Rzeźby Ceramicznej Władysławy Prucnal, kościół pw. Nawiedzenia NMP z ceramicznymi mozaikami, pracownie garncarzy, tradycyjne piece do wypału ceramiki, liczne kapliczki, Park MB Jagodnej, wiaty przystankowe, sklepik z ceramiką, restauracja „Karczma u Garncarzy. Szlak uatrakcyjniają piękne widoki i przyrodnicze zakątki- lasy, stawy i wzgórza.
Aktywna mapa szlaku:
Kościół pw. Nawiedzenia NMP w Medyni Głogowskiej
Kościół parafialny pw. Nawiedzenia NMP w Medyni Głogowskiej usytuowany jest przy drodze wojewódzkiej Łańcut – Sokołów Małopolski, na najwyższym wzniesieniu w okolicy.
Wzniesiony został w latach 1958–1959 staraniem ówczesnego proboszcza księdza Tadeusza Goneta według projektu lwowskiego inż. arch. Wawrzyńca Dayczaka, na zgliszczach spalonej podczas II wojny światowej świątyni z II poł XIX w. Budowla jest trójnawowa, murowana z cegły, otynkowana, o prostokątnym korpusie zamknięta jest półkoliście od wschodu niższym prezbiterium, a od zachodu arkadową kruchtą i schodkowym szczytem oraz pięciokondygnacyjną wieżą przy północno-zachodnim narożniku.
Prezbiterium świątyni zdobi imponujących rozmiarów ceramiczna mozaika wykonana przez medyńskich garncarzy według projektu prof. ASP w Krakowie, Jana Budziły. Przedstawia trzy sceny z tajemnicy radosnej różańca świętego: Nawiedzenie św. Elżbiety przez NMP, jako scenę główną, oraz Zwiastowanie NMP i Narodzenie Pana Jezusa. Tę samą technikę zastosowano do wykonania stacji Drogi Krzyżowej, zdobiących ściany naw bocznych. Podobne ceramiczne mozaiki pokrywają balustradę ambony, na której widnieją symbole czterech ewangelistów, oraz chóru, gdzie umieszczono stylizowane instrumenty muzyczne i nuty. W ołtarzu głównym znajdują się także duże ceramiczne świeczniki wykonane przez miejscową twórczynię Władysławę Prucnal wspólnie z bratem Edwardem Prucnalem, a także gliniane płaskorzeźby przedstawiające ludowych muzykantów autorstwa artystki.
Ceramiczne elementy wystroju świątyni uznano za unikatowe i w 2007 r. kościół wpisano na listę zabytków. Profesor Budziło zaprojektował także pozostałe elementy wystroju kościoła: witraże, chrzcielnicę, żyrandole, ołtarze, posadzkę, ławki i konfesjonały. Był też autorem kolorowych polichromii znajdujących się na ścianach i sklepieniu nawy głównej oraz naw bocznych. Po kapitalnym remoncie przeprowadzonym w świątyni w latach 2009- 2011 niektóre detale i kolorystyka ścian (poza ceramicznymi mozaikami) nabrały innego wyglądu.
Kapliczka w Parku Matki Bożej Jagodnej w Medyni Łańcuckiej powstała w 2007 r. z inicjatywy tutejszej społeczności dla upamiętnienia żywego od wieków na tym terenie kultu Matki Boskiej w tajemnicy nawiedzenia. W kapliczce znajduje się ceramiczna szkliwiona figura wyobrażająca Matkę Bożą Jagodną autorstwa lokalnej artystki ludowej Władysławy Prucnal. Jest to niezwykły wizerunek Maryi nawiązujący do tutejszych tradycji. Maryja trzyma na ręku Jezusa, w którego dłoniach widzimy gałązkę czereśni, w drugiej zaś ręce dzierży gliniany dzban pełen jagód. Jest to tzw. medyński dzban o charakterystycznym kształcie i tradycyjnych zdobieniach od lat wyrabiany przez pracujących tu garncarzy. Dzban wypełniony jest borówkami – jagodami, które były niezwykle ważne dla miejscowej ludności, gdyż ratowały najuboższych od widma głodu na przednówku, a także stały się niezbędnym składnikiem tutejszej kuchni oraz osnową wielu miejscowych tradycji, ludowych wierzeń i legend. Przy kapliczce znajduje się źródełko, z którego mieszkańcy czerpali wodę nawet w największe susze, a w pobliżu staw, przez który przepływa wąski strumyk. Wzdłuż potoku rosną owocowe drzewa, krzewy i kwiaty tworząc park noszący imię Matki Bożej Jagodnej.
Tradycyjny opalany drewnem piec do wypału ceramiki stoi na posesji rodziny Jurków w Zalesiu przy bocznej drodze we wschodniej części wsi pod lasem. Wybudowany przez Józefa Jurka w latach 80. ubiegłego wieku zastąpił stary i mniejszy, w związku ze wzrostem popytu na ceramiczne doniczki, które Jurkowie wytwarzali już mechanicznie. Mógł pomieścić ich do 1500 sztuk. Piec przypomina o czasach, kiedy tutejsze pola i zagrody usiane były podobnymi wiatami kryjącymi garncarskie pi
W pracowni znajdującej się w domu garncarza przez ponad 30 lat mistrz w sposób przekazany mu przez ojca, a znany tu od pokoleń, wyrabiał ceramikę. Wykorzystywał do tego opracowaną w medyńskim zagłębiu garncarskim technologię obróbki i wypalania gliny. Jego wyroby charakteryzowały się niepowtarzalnymi kształtami i zdobieniami o motywach roślinnych. W warsztacie można zobaczyć pozostałe po nieżyjącym już mistrzu narzędzia jego pracy, jak koło garncarskie, prowizoryczną suszarnię zwaną dylem, walce do wyrabiania gliny. Obok pracowni znajduje się tradycyjny, opalany drewnem, piec do wypału ceramiki.